Đến với Hưng Khánh, được uống một thứ chè trông có vẻ xấu mã, thứ chè tẽ trong ống tre, ống hóp ra, màu nước cánh gián, thứ đó là trà lam, loại trà vừa sạch vừa thuần khiết. Với cách chế biến khá xưa ấy, Hưng Khánh có được thứ trà lam độc nhất vô nhị mà hút hồn người.

 

Một thời về Hưng Khánh, người ta nghĩ đến chè. Phải nói rằng, diện tích và sản lượng chè nơi đây vẫn chưa phải là lớn của huyện Trấn Yên. Nhưng từ thuở nào không rõ, chè đã đồng nghĩa với một kiểu uy tín khó quên của sản phẩm trong lòng bà con xứ sở.

 

Có một thi sỹ đất Yên Bái, vận vào mỗi tâm hồn người con quê, vận vào mỗi con suối, nương đồi, ngấm vào từng nhánh cây, chắt chiu từng giọt nhựa trên từng búp non, trả vị ngọt cho đời mà thành câu thơ:

 

“Hương chè say duyên nợ

 

Với Hưng Khánh ngàn đời”

 

Thi sỹ tâm đắc thả được câu thơ đầy nợ, đầy duyên như thế thật không phải không có lý do.

 

Để làm được trà lam ngon, phải đợi lúc trời sáng, sương tan mới được lên đồi hái chè. Hái một tôm hai lá đầy giỏ rồi đem về xao ngay. Chè xao tái được dồn, được nhồi thật chặt vào những ống tre, ống hóp loại bánh tẻ. Dồn, nhồi xong nút bằng lá chuối khô, tiếp đó lam trong bếp lửa. Lam đến lúc lớp vỏ tre, vỏ hóp cháy đều. Mùi hương từ ống tỏa ra, người ta tước bỏ lớp vỏ cháy đen bên ngoài, để lại phần bì mỏng đủ bẻ được rồi treo lên gác bếp. Công việc chế biến coi như xong. Sử dụng lúc nào thì chỉ việc đem ống xuống, tước lớp bì, tẽ chè cho vào ấm chế nước sôi (uống đặc hoặc loãng tùy lượng chè nhiều, ít). Rót từ ấm, nước trà lam không đẹp như trà xao nhưng hương vị chát ngọt, quyến rũ lạ thường. Tuần trà thứ ba, thứ tư, bã vẫn còn nguyên hai lá một tôm, cùng thoang thoảng mùi hóp, mùi tre…

 

Những người từng uống trà lam Hưng Khánh tìm về thưởng thức đồng nghĩa với yêu, với khát một thứ trà, một thứ nước thuần khiết, một thú vui văn hóa “uống” được lam trong ống hóp, ống tre, bấy lâu đã trong quên lãng…

 

Vô cùng thanh thản và thú vị biết bao, bên những ống cơm nếp, những gói xôi ngũ sắc vốn đang hiện hữu là những ấm trà lam mộc mạc, chân quê. Một chút hương thơm dịu dàng, một chút dư vị chát ngọt khó quên, mà tâm hồn lâng lâng với thứ quà dịu dàng nắng gió đồng nội: TRÀ LAM HƯNG KHÁNH.