Mắm dưa là một trong những món bình dân. Chỉ cần một chén mắm dưa với nồi cơm nóng, thì năm bảy người vẫn có thể chắc bụng no nê.

 

Mắm dưa của người miền Trung không làm bằng dưa leo mà bằng dưa gang. Dưa gang dễ trồng, có nhiều ở các vùng quê, luôn sai trái, nhưng giá cả quá rẻ nên không phải vùng nào cũng mặn mòi trồng giống dưa này.

 

Trái dưa gang da không xanh đậm, không có sọc đậm nhạt như trái dưa leo, mà toàn thân đều xanh nhạt, tươi tắn. Trái dưa gang thường to gấp đôi trái dưa leo, bên trong có một phần ruột rỗng ít. Thịt rất chắc nên dưa gang hay được mua về, rửa sạch để vậy chấm muối ớt cắn sựt ngon mát tận cuống cổ, được người nông dân đi làm đồng ăn giữa buổi thay cho dưa hấu. Nhờ chắc nên dưa gang  được chọn làm dưa muối. Món này cũng ngon không kém món mắm dưa.

 

Mắm dưa được làm công phu hơn dưa muối, nhưng dễ dàng so với các món ăn khác. Dưa gang mua về rửa sạch, cắt lát dày vừa ăn, tẩm với một chút muối trong vòng 1 tiếng cho dưa “quắt” lại. Sau đó mang ra nước xả sạch. Để thật ráo, nếu có điều kiện để cho dưa khô lại một tý thì sẽ giòn hơn. Có thể thêm đu đủ sống vào món mắm dưa này để cho miếng đu đủ giòn giòn đi kèm với miếng mắm dưa ngon vô kể. Công đoạn làm đu đủ cũng giống như làm dưa.

 

Tiếp đó là chuẩn bị mắm nêm - loại mắm được làm từ cá cơm và muối, lấy luôn nguyên con cá và mắm chứ không lọc ra lấy mắm nước. Sau đó, pha chế với một ít đường, bột ngọt, ớt... cho nước mắm vừa miệng. Nhiều người thêm thơm (khóm) cho nước mắm ngọt dịu, nhưng sẽ không giữ được lâu ngày.

 

Bước kế tiếp là cho dưa, đu đủ vào lọ, sau đó rót nước mắm nêm vào cho ngập hũ mắm dưa. Để qua đêm là hôm sau đã có thể ăn. Mắm dưa muốn để thật lâu thì phải cho vào tủ lạnh, nhưng nhớ là phải gói ghém thật kỹ, nếu không mùi mắm nêm sẽ ảnh hưởng “đậm đà” đến các loại thực phẩm khác.

 

Với món mắm dưa gang này, chắc chắn bữa cơm không thể dừng lại một chén, hai chén mà hơn thế nữa, bởi vị ngon rất dân dã của món ăn đặc biệt kích thích vị giác của chúng ta.