Chùa Long Quang tọa lạc tại số 155/6 khu vực Bình Chánh, thuộc phường Long Hòa, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ.

 

Chùa do Thiền sư Thiện Quyền thành lập vào năm Minh Mạng thứ 5 ( Giáp Thân, 1824). Lúc đầu chùa chỉ được xây dựng bằng tre lá, sau đó chùa được cải tạo lại và lấy tên là Long Trường Tự với ý nguyện mong ngôi chùa được bền vững.

 

Trải qua nhiều lần trùng tu và xây dựng lại 1859 chùa được đổi tên lại là Long Quang Tự, vừa là nơi tu hành, vừa bốc thuốc chữa bệnh và dạy chữ cho người dân.

 

Ban đầu chùa theo phái Thiền Tông Lâm Tế Trung Hoa nhưng hiện nay nhà chùa đã gia nhập Giáo hội Phật giáo Việt Nam và chuyển thành hệ phái Bắc Tông.

 

Chùa được xây dựng trên diện tích 7.000m2. Cổng tam quan được xây bằng gạch với hai tầng mái ngói, đầu ngói uốn cong có hình hoa văn. Bên trên nóc có gắn đôi rồng ngẩng cao đầu quay ngược vào bánh xe luân hồi ở giữa. Hai bên cột chính có đôi câu đối liễn bằng chữ Hán.

 

Ngôi chánh điện rộng 324m2 theo lối thượng lầu hạ hiên, điện thờ chính được đóng bằng gỗ có 2 bậc, bên trên có treo bức hoành phi bằng gỗ được chạm trổ tinh xảo ở giữa có hàng chữ Hán “Đại Hùng Bảo Điện”.

 

Phía sau là khu Tháp rộng 2.000m2 là nơi chứa di cốt của các cố trụ trì chùa.

 

Điểm đặc biệt là nhà chùa còn bảo tồn 50 pho tượng gỗ được tạc năm 1922. Các pho tượng được làm từ gỗ giáng hương, mà nổi bật hơn cả là bộ Thập Bát La Hán, mỗi tượng cao 80cm, có tư thế ngồi khác nhau trông rất sinh động, được chạm khắc và đục đẽo từ một khối gỗ, chứ không chắp ghép từng phần. Các tác phẩm ấy đều do một nhóm thợ điêu khắc, đứng đầu là ông Tài Công Kiếm ở Cần Thơ xưa thực hiện. Theo truyền thuyết, 18 vị La Hán vốn là những người lúc sinh thời đã làm những việc không lương thiện, sau đó giác ngộ, tu tâm, làm việc thiện, chinh phục 18 con thú dữ mang lại cuộc sống thanh bình cho người dân. Sự tích về những vị La Hán có ý nghĩa giúp con người hướng về những điều tốt đẹp và mang đậm tính nhân văn. Ngoài bộ tượng Thập Bát La Hán còn có hàng chục bức tượng được làm từ các loại danh mộc quý. Trên mỗi bức tượng điêu khắc ta thấy được đôi tay tài hoa của các nghệ nhân, vẻ mặt, dáng vẻ của các bức tượng được tạc rất sống động. Ngoài lối kiến trúc nghệ độc đáo chùa Long Quang còn là một địa chỉ đỏ của Cần Thơ vào những năm kháng chiến chống Pháp. Khi quân Pháp trở lại Việt Nam lần thứ hai, ủng hộ cuộc kháng chiến chống Pháp chùa trở thành nơi nuôi chứa nhiều chiến sĩ hoạt động cách mạng trong nội thành. Năm 1947 hưởng ứng lời kêu gọi “Tiêu thổ để kháng chiến” Thiền sư Trí Thới cùng chư tăng, phật tử đã tháo dỡ toàn bộ Chùa Long Quang để làm vật cản ngăn tàu Pháp, đồng thời hiến hết các đồ thờ bằng đồng để đúc đầu đạn, trong đó có một đại hồng chung cổ. Trong cuộc đấu tranh chống Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng Hòa, chùa Long Quang cũng từng là nơi ở, là điểm liên lạc cho nhiều cán bộ thuộc Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ở Cần Thơ.

 

Với bề dày lịch sử và những kiến trúc nghệ thuật đáo, ngày 21/06/1993, chùa Long Quang đã được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.